بررسی آلودگی میکروبی مسواک ها و عوامل مرتبط با آن

سابقه و هدف: در مورد مسواک که مهمترین عامل حفظ بهداشت دهان و دندان است صدها تحقیق انجام گرفته در حالیکه به نحوه نگهداری مسواکها بندرت اشاره می شود. مسواکها معمولا در اماکنی قرار می گیرند که اکثرا از دسترس میکروارگانیسم ها در امان نمی باشند. هدف از بررسی حاضر تعیین آلودگی میکروبی مسواکها و تاثیر عوامل مرتبط با آن از قبیل نحوه شستشو، نگهداری، محل نگهداری، جلد داشتن و ... در میزان آلودگی آن می باشد. مواد و روشها: در این تحقیق توصیفی- تحلیلی گذشته نگر، صد عدد مسواک با نامهای تجاری مختلف مربوط به صد نفر داوطلب با سنین متفاوت جمع آوری گردید. طی پرسشنامه جامعی کلیه اطلاعات مربوط به نحوه استفاده از مسواک ثبت شد. باکتریها در دو محیط کشت جداگانه blood agar (برای کشت باکتریهای گرم مثبت) و e.m.b (برای کشت میکروب های گرم منفی)، کشت داده شدند. نحوه کشت بدین صورت بود که تمام سطوح مسواک سه بار (در هر دو محیط کشت) به طور جداگانه کشیده می شدند. محیطهای کشت در دمای 37 درجه سانتی گراد در انکوباتور قرار گرفته و در سه مرحله متوالی 24، 48 و 72 ساعت بعد خوانده می شدند. مشاهده محیطهای کشت به دو صورت میکروسکوپی و چشمی صورت می گرفت. میزان آلودگی از نظر مقدار کلنی های روی محیط کشت به سه دسته تقسیم گردید. تعداد کلنی های کمتر از 10000، آلودگی کم، بین 30000-10000 آلودگی متوسط، و بیشتر از 30000، آلودگی زیاد. شاخصهای plaque, gingival, dmft و ارتباط آنها با میزان آلودگی مسواک در هر فرد تعیین گردید. اطلاعات با تستهای آماری chi-square، chi square for trends جهت بررسی میزان آلودگی مسواکها، 2- fisher exact test جهت بررسی آلوده بودن یا نبودن مسواکها، 3- spearman correlation coefficient و mann-whitney test آنالیز گردید. یافته ها: از میان 100 عدد مسواک، فقط چهار عدد فاقد آلودگی بودند. جنسیت، سطح تحصیلات، نوع مسواک، تعداد دفعات استفاده از مسواک در شبانه روز و مدت استفاده از مسواک، بر میزان آلودگی مسواک ها اثری نداشت. ولی نگهداری در سرویس های بهداشتی، خشک نکردن مسواک پس از استفاده، عدم دقت در شستشو، جلد نداشتن مسواک و بهداشت دهانی بد، با افزایش میزان آلودگی مسواک ها همراه بود. نتیجه گیری: مسواکهای مصرفی به شدت توسط انواع متنوعی از میکروارگانیسم ها در معرض آلودگی کمی قرار دارند، نحوه و محل نگهداری و چگونگی شستشوی مسواک ها از مهمترین عوامل در کاهش میزان آلودگی مسواک ها است.